“Beni asla bırakma”

Baştan uyarayım, ağır spoiler içeren bir yazı olacak. Sonra ne ettin, niye sonunu tartıştın, bıkbık istemiyorum. Hem zaten bunu yapan ben değilim ki, yazar da maşallah daha kitabın başından sermiş malını ortalığa… Yani bacım/abicim bu postu ister oku ister okuma, canın sağ olsun ama kitabı oku. Bak filmi izle demiyorum, hatta izleme diyorum ama kitabı oku.

...............................

Evet şimdi etik bir davranış sergileyerek terbiyeli bir giriş paragrafı zikrettikten sonra kitaba direkt dalabiliriz.

Neden distopyaları seviyoruz? Günümüzle benzerlikleri gördükçe tüylerimizin diken diken olması mı hoşumuza gidiyor? yoksa geleceğe, bilinmeze karşı o kadar savunmasızız ki distopyalarla en azından bir pencere açıyoruz ve psikolojik olarak yatıştırıyor muyuz kendimizi?

Bilemiyorum ama distopya okumaktan derin bir haz aldığımız kesin

 “Beni asla bırakma” hüzünlü bir distopya. Tabii ki sonunda da kimse kurtulmuyor, kimse mutlu olmuyor. Zaten distopyaların da mutlu son vaadi olmaz. Onların en büyük vaadi düşündürmektir, sorgulatmak.

Galiba bu yüzden klonların kaçıp kurtulacağına dair bir ümit beslemedim. Bak Allah için 1984’te öyle bir ümidim vardı. Demek okuya okuya distopya okumayı öğrenmişim.

Baştan sona bir grup çocuğun bir yatılı okuldaki büyüme hikayesine odaklanıyor roman. Bir taraftan alelade çocukluklar gibi görünüyor, bir taraftan da bir şeylerin farklı olduğunu biliyorsun. Çünkü yazar da aynı Hailsham’daki gözetmeler gibi zamanlı zamansız açıklamalarla hem çok bilgi veriyor hem de hiç bilgi vermiyor. Merakını her daim ayakta tutan bir yöntemi var. Çocuklarda bir gariplik seziyorsun tabii ki ama kopya olduklarından emin olman için epey okuman gerekiyor.

Çocukluklara, çocukların tek tek kendilerine o kadar odaklanıyor ki roman, okurken bunların herhangi yatılı okulda okuyan çocuklar olduğu hissiyatını taşıyorsun. Belki de içlerinden biri anlatıyor diyedir. Dediğim gibi alelade bir okul yaşamı gibi, idealist öğretmenler, öğrenciler arası gruplaşmalar, daha çekingen ya da daha girişken karakterler… Evet hepsinin karakterleri var, hepsi birer birey… Aslında zamanı gelince organ bağışlayacakları, bağışlaya bağışlaya sonunda ölecekleri dışında herhangi anasız babasız çocuktan farkları yok. Bunu biliyorlar. Sorgulamıyorlar. Niye sorgulasınlar ki? Hep kendileri gibi olanlarla yaşıyorlar. Tek bildikleri gerçek bu.

İsyan yok, kaçış yok, hüzünlü bir kabulleniş var. Çok dokunuyor. Aslında hepimiz için biraz öyle değil mi? Kaçış yollarının bir şekilde kapalı olduğunu hissettiğimizde biz de içinde bulunduğumuz koşullara boyun eğip alışmaya çalışmıyor muyuz? Romandaki kopyaları düşünürsek onlar için farklı bir hayat alternatifi yok ki…

En çok Ruth’a üzüldüm, en sağlam görünen ama en kırılgan oydu. Çünkü hepsinden farklı olarak onun hayalleri vardı. En çabuk o tükendi, muhtemelen o da öyle istiyordu. Kathy aralarındaki en sakin, en güçlü ve en nazik karakterdi bence. Tüm roman boyunca ezik gibi görünüyordu ama aslında sadece nazik bir insandı. Arkadaşlarının eksikliklerini görüyordu ama yüzlerine vurmuyordu. Belki de bu karakter yapısı sayesinde iyi bir bakıcı olmuştur.

Kitabın hemen hiçbir yerinde gözetmenlerin ve diğer insanların ne düşündüklerini bilemiyoruz. Çünkü hep kopyaların gözünden okuyoruz. Bir galeriden, sanat eserleri üretmekten bahsediliyor, ama ne, kim, niçin.. bilmiyoruz. Hailsham’ın birçok başka merkezden (biz okul sanıyoruz ama aslında buralar merkezler) farklı olduğunu biliyoruz ama neden, emin olamıyoruz. Asla kurtulamayacaklarını biliyorlar ama erteleme alacaklarına dair bir ümitleri var…

Ve bir anda BAM! Meğer o sanat eserleri onların ruhları olup olmadığını görmek içinmiş, meğer en insancıl tarafından bakan Miss Emily’nin bile tek yapabildiği onların daha insanca yaşamasını sağlamakmış, meğer onları en insan gibi görenler için bile onlar birer yaratıkmış. Tüm dünya için onlar birer mahlukmuş. Orijinal insanlara yedek parça sağlamakmış onların hayattaki varoluş sebepleri. BAM BAM BAM!

İşte diğer insanların onlarda gördüğü şey bu. Daha derinini görmek istemiyorlar. İşlerine gelmiyor ki, düşünsene kim eski kısa ömürlere eski hastalıklara dönmek ister? Ne kadar ruh sahibi insan bile olsalar, her ne kadar onlar için Madam ve Miss Emily gibiler çalışmış da olsa, sonuçta insanlık bencildir.

Hemen her okuyucu gibi – her ne kadar kaçmalarını ummasam da – onların yerinde olsam (tabii ki şu anki aklımla) ne yapardım diye düşündüm. Tüm merkezler hep bir elden örgütlenmeyi sağlayıp dötlüğüne toplu intihar organize ederdim. Var ya ne pis dumur olurlardı… Tabii ki yenileri üretilirdi blablabla biliyoruz… İşin şakası bir yana arkadaş bu insanoğlu niye insan klonlamış da onun yerine yapay organlar yapmamış?   

Yine her distopya sonunda olduğu gibi bunda da kafamda deli sorular…