Kariyerinizi nasıl alırsınız? Makro, mikro, multiple?

Her yıl iki defa uğradığım göz doktorum, şahsına münhasır birisi. Özgeçmişinin sonunda “evliyim, bir çocuk babasıyım ve kelim” yazarak günümü müthiş şenlendirmişti. Göz sağlığıma önem verdiğimden ya da doktorumun eğlenceli mizacından dolayı yılda iki defa gitmiyorum kontrole. Sağlık sigortasına kaktırdığım lenslerim altı ayda bir bitiyor da o yüzden gidiyorum. Muayene gerçekte en fazla yedi dakika sürüyor ama sohbet uzuyor.

Geçen yine sohbet sırasında nerede çalıştığımı, kaç senedir çalıştığımı filan sordu. Genelde on iki sene deyince insanlar şaşırıyor.

Genç gösterdiğim için değil, biliyorum. Şimdiki trendin aksine aynı yerde kök saldığım düşünüldüğü için. Şimdi trend “mikro kariyer”, üç sene bir yerde iki sene bir yerde çalışmak… Dikey bir kariyer planı değil, nerede para nerede daha iyi imkanlar oraya geçiş üzerine kurulu bir kariyer yapısı var artık. Belki jenerasyonun yapısı ile ilgili, hiçbir şeyden tam tatmin olmayan bir nesil geldi bizden sonra. Bir taraftan şirketler de böyle bir kariyer yolu benimseyenleri tercih ediyor, sonuçta maliyetler herkesin malumu.

Ama benim anlatacağım kariyer tipi mikro kariyer değil, bu trend bile geçmek üzere. Biz fosil olduk:)

Doktorum yıllardır aynı şirkette çalıştığımı duyunca, “siz de benim gibi makro kariyercisiniz” dedi. Derhal Coca-Cola IK direktörünün röportajını okuduğunu anladım. Yazıdan konuştuk. Doğru, biz ve bizden önceki jenerasyon makro kariyer üzerine yoğunlaşmıştı. İşe girersin ve emekli olursun. Alanında iyi eğitim veren birkaç okuldan birinden mezun olmuşsan zaten işe girmen de kolay olur. İkimizin de en çok hoşuna giden kısım IK direktörünün artık not ortalamalarına, mezun olunan okullara, master programlarına yani kısacası okumaktan başka bir şey yapmamışlara bakmadığını söylediği kısımdı. Onlar, kendini geliştirmiş misin, işinle ilgili kulüp proje çalışmalarına katılmış mısın, ne kadar sosyalsin, ne kadar tecrübeli, buna bakıyorlardı.

Geçtiğimiz haftalarda TEOG sınavlarına hazırlanan on dört yaşındaki yeğenim Duru bana mesaj attı, Türkçe projesi vardı, ilgi duyduğu meslekte çalışan kişiyle röportaj yapması gerekiyordu, bize uğrayabilir miydi? Tabii ki…

Duru çok çalışkan bir öğrenci. Özellikle bu sene tüm enerjisini TEOG sınavlarına vermiş durumda. Basketbolu bıraktı, keman çalıyordu, artık onu da çalmıyor. Hatta bu Türkçe projesini de not ortalamasını yükseltmek için kendisi talep etmiş. Epey konuştuk. Benim için de çok keyifli bir sohbet oldu. Mühendis olmak istiyordu ya da mimar. Ne istersen, ne seviyorsan ol ama sadece o olma dedim. Biraz o IK direktörünü anlattım biraz da çoklu kariyer yapısından bahsettim.

Günümüzde yeni bir kariyer yapısı göze çarpıyor: Multiple (çoklu) kariyer. Bazı ecnebi yayınlarda bu “Slash Career” olarak geçiyor. Amerika ve Avrupa’da çok rağbet gören bu yapı, ileride bizim ülkemizde de benimsenecek. Çoklu kariyer, birbiri ile bağlantılı ya da alakasız birkaç mesleği birlikte yapma olarak özetlenebilir. Mesela gün içinde avukatsın ama akşamları seramik sanatçılığı yapıyorsun. Ya da aslında mimarsın ama e-ticaret siten üzerinden ticaret yapıyorsun. Ya da mühendislik yapıyorsun aynı zamanda da danışmanlık, yaşam koçluğu mesela. Ve biri sana mesleğini sorduğunda; "avukat/seramik sanatçısı", "mimar/e-ticaret uzmanı", "mühendis/yaşam koçu" diyorsun.

Bu aslında günümüz ekonomisinde yadırganacak bir yapı değil. Firmalar küçülüyor, artık kimse sana dikey bir kariyer planı çizmiyor. Ekonomik krizlerden kimlerin sağ çıkacağı belli değil, insanlar alternatif fırsatları olsun istiyor. Son derece normal. Bunun yanı sıra kişisel tatmin diye bir şey var. Yaptığın işin seni motive edecek bir yanı olmayabilir, ruhunu besleyecek başka iş dalları denemekten kimseye zarar gelmez.

Etrafımda çoklu kariyer seçimi yapan insanlar var. Mesela yaşam koçluğunu bizim şirketteki yöneticilik kariyeriyle uzun yıllar götüren arkadaşım, işten ayrıldı ve şimdi artık sadece yaşam koçluğu yapıyor, eğitimler veriyor. Bu Slash Career meselesini bir geçiş dönemi olarak da kullanıyor insanlar. Bu da çok mantıklı.

İnsanların yarı-zamanlı işlerde çalıştığını, haftanın belli bir zamanını freelance işlere ayırdığını yakında daha fazla duyacağız bence.

Umarım ben de bir gün mesleğimi soranlara mühendis/yazar diyebilirim:)