Kaybolmak ve bulmak üzerine

Bir ara doktor olmak istiyordum, kan tutan, küçük bir kesikte bayılan biri için ilginç bir seçim. Ama sanırım bizim yazlığın yakınındaki üniversite yaz kampına gelenlere duyduğum derin hayranlıktı buna sebep. Annem boğulma tehlikesi atlattığında tıp öğrencileri yardım etmişti. Allahım ne kadar önemliydiler gözümde. Bir de sanırım ablamın arkadaşlarından tıp okuyanları gözüme kestirmiştim. Hiç bilmiyorum. Tıp fakültesine girmek için fen lisesi okuyayım bari dedim. Allahtan o dönem doktorluğun bana uzak olduğunu fark ettim.
Mimarlık olabilirdi, baba mesleği mühendislik, evet. Kendimi ne yaparken hayal ediyordum? Hiç hatırlamıyorum. Tek bildiğim bir şekilde meslek seçmem gerektiğiydi. Çok da sorgulamadım, seçtim. Daha doğrusu sistem girdiğim sınavın sonucuna göre seçimlerimden birine yerleştirdi beni. Peşi sıra bir üniversite hayatı, fakülteyi zamanında bitirme telaşı, bir iş bulup yerleşiverme ve hayata derhal atılma paniği. Hadi ben bir an evvel İlker’le evlenmek (bak bu konuda gerçekten ne istediğimi biliyormuşum!) ve bir an evvel bir aile kurma telaşıyla hızlı adımlar attım, peki ya geri kalanımız?

TEOG sınavının açıklandığı ve öğrencilerin seçim yapmak zorunda olduğu bu günlerde yeğenime soruyorum; ne yapmak istiyorsun? Aslında ne yapmak istediğini hem bilebilecek kadar olgun bir kız, hem de bilemeyecek kadar küçük. Hepimiz öyleydik.

Bence meslek seçimi on sekiz yaşında değil, yirmi beş değil otuz yaşında falan yapılmalı. Saçmalıyor olabilirim ama ne istediğinden emin olan şanslı azınlık dışında sadece bir baltaya sap olma hedefiyle okuyan çok ciddi bir kalabalığız. Yolumuzu hiç kaybetmeden derhal sistemin içine dahil oluyoruz.

Ve bundan sebep bir kırılma anında başlıyoruz hayatımızı sorgulamaya. Kimi için yıkıcı oluyor, kimi aydınlanıyor, kimi direniyor.

Halbuki, bir ara kaybolmalı insan. Kaybolmalı ki yolunu bulabilsin.

Mesela seçtiği fakültenin ona uygun olduğunu düşünse bile bir süre başka şeyler denemeli. Bir sırt çantasıyla Avrupa’yı gezme klişesi olabilir, bir süre başka bir ülkede yaşama, kırsalda bir süre yaşam savaşı verme, hiç alakasız iş dallarında şansını deneme, garsonluk, kütüphanecilik mesela… Kişiye göre değişir. Orta yaş krizinde değil, yirmili yaşlarda yapmalı bunu. O zaman hayatındaki tüm sorgulamaları evvelden yapıp rafa kaldırmış olursun.

Tabii ben şimdi bu yaşımda, tüm bunları on dört yaşındaki yeğenime söylesem (aslında söylüyorum), ona bir şey ifade etmeyebilir. Zira ben de o yaşlarımı hedeflerime odaklanarak geçirmiştim. Sanırım tüm o sistemi ve sistemin kurallarını içselleştirmiştim ve sorgulayan biri değildim o vakitler, bilemiyorum…

Belki de, yirmi iki yaşında hayata atılmaya zorlayan mahalle baskısı ortadan kaldırılmalı ve her gence bir süreliğine yolunu kaybetme ve kendini bulma şansı tanınmalı. Şirketler otuz yaşında iş tecrübesi olmayan fakat hayat tecrübesi olanları istihdam etmeli.

Çok ciddiyim, bugün milyon dolarlık iş anlaşmaları yapan fakat kıçındaki pantolonun düğmesini dikmekten aciz insanlarız. Sistem kişileri kendine yeterli yetiştirmiyor, sadece bir konuda uzman olabiliyorsunuz. O bilgisayarın başından kalktığımızda bizden geriye ne kalıyor?

Tek tipleştiren eğitim sisteminin öğrencilerin eline diploma vermekten başka bir getirisi yok. Eğitim sistemi kendine yeten, değerinin farkında, ne istediğini bilen bireyler yetiştirmiyor. Düzene taze kan pompalıyor sadece. Birey yetiştirecek olan bizleriz, anne babalar… Ama çocuğumuza alternatifler sunarız, ama farklı kültürlerle tanıştırırız, ama bir yere çırak verir, el becerilerini geliştirmelerini sağlarız, artık orasını bilemem… aileye kişiye göre değişir. Bildiğim tek şey her anlamda hayatta kalmayı başarabilmenin tek yolu diploma sahibi olmak değil.