Engelleri, engellileri nasıl anlatmalıyız?

Arca'nın dinmeyen öksürüğüne çareyi doktorda arayalım, partiye katılmak için icazet alalım dedik, cumartesi günü sabahın köründe düştük yollara. Soğuk algınlığına bağlı öksürük. Yani bizimki maymun dötünü görmüş... hesabıymış:)

Vakit çok, hava da güzel meşhur sihirbaz balcıya yürüdük. Alsancak'ta yılların balcısı vardır, ben çocukken bile vardı. Arca'ya oradan polenli arısütlü ortaya karışık bir bal yaptırıyoruz. Maksat doğal bağışıklık sistemi güçlendirici bir şeyler girsin bünyeye.

Gıdadan yana muhafazakar takılan cüceye de "sihirbazın balı" diye kakalıyoruz. Zaten takviye gıda diye verdiklerimiz ana öğünlerden fazla olmaya başladı mı anla ki bizim evde mikroplar kol geziyor.

Bir Türk anası olarak cehaletten olduğu kadar mikroptan ve fanilası sıyrılmış belden korkar, köşe bucak kaçarım.

Hayır, "çocuğu hasta ettik üşüttük" edebiyatına girmeyeceğim, benim derdim başka.


Yürürken bir dilenciye rastladık, yerde oturuyordu, bir ayağı dizden kesik ve protez takılmış. Arca'nın çok dikkatini çekti, önünde durduk, baktı baktı ; "onun ayağı neden öyle annem?" diye sordu.

Bir taraftan da yürümeye devam ettik. Hemen sazan gibi atlamayayım dedim; düşünüyorum ama bildiğim bir şey yok bu konuda. Yani nasıl söylemeli nasıl anlatmalı? Var mı bunu anlatmanın doğru bir yolu?

Bulamadım, içimden geldiği gibi anlattım; "bacağı yaralanmış veya hasta olmuş, ameliyatla kesmek zorunda kalmışlar, sonra da yürüyebilmesi için protez takmışlar" dedim. Bir taraftan net bilgi vermek istiyorum bir taraftan hasta olan herkesin bacağı kesilecek psikolojisine sokmak istemiyorum. Hani ikileme düşmemin sebebi bu!

Tamam dedi. Bu kadar, başka şeylerden bahsetmeye başladık.

Engelliler hakkında pek az şey biliyorum aslında. Ruh hallerini, yaşadıkları zorlukları anlamak, engeliniz yoksa kolay değil. Sadece engellilerin beklentisinin "normal" olduklarını hissettirmemiz olduğunu biliyorum.

Ben Arca kadarken karşı komşumuzun Onur adında bir oğlu vardı, zihinsel engelliydi. Tam olarak nasıldı, rahatsızlığı neydi hatırlamıyorum ama ben dört, o on bir yaşındayken beraber oynadığımızı hatırlıyorum. Bebeklik arkadaşım Sinemden sonra hatırladığım ilk oyun arkadaşım Onurdu. Annemlerin hiç müdahale etmediğini ve beni Onurdan sakınmadıklarını çok net hatırlıyorum. Sadece fiziksel olarak büyük ancak zihinsel olarak küçük bir çocuk olmasını fark ediyordum. Demek annemler benim sorularıma ve Onur'un durumuna normalleştirerek cevaplar vermişler ki, şimdiye kadar kaçındığımı, yaklaşmazlık yaptığımı hatırlamıyorum.

Yine de Arca'ya başka türlü anlatılabilir miydi, ne bileyim belki doğuştan da olabileceğini anlatabilir miydim diye düşündüm.

Bir taraftan da belki engelli kişinin de normal bir insan olduğunu hissettirmek için kişinin kendisine sorularını sormasını sağlamak gerekirdi? Engelli bir kişiyi bir çocuğun soruları incitir mi? Gerçekten bilemedim, nasıl davranmak gerekir?

Pazarda hiç yardıma ihtiyaç duymadan işini gören bir vatandaş... Hemen koşup yardım edesi geliyor insanın ama normal davranmak daha doğru galiba? Bilemedim...